Cultuur
Diversiteit is een troef maar ook een uitdaging. Thema's als respect, religieuze feestdagen en rituelen, aangepaste voeding, dragen van levensbeschouwelijke tekens en culturele verschillen zorgen soms voor onzekerheid bij het (leidinggevend) personeel. Hoe maken we ruimte voor verschillen maar zorgen we tegelijkertijd ook voor een effectieve organisatie met duidelijke regels en afspraken en een gelijkwaardige behandeling van iedereen?
1.Hoe leg je de bedrijfscultuur uit?
Tips
Algemeen
Communiceer regelmatig over jullie visie en afspraken met jullie medewerkers via de onthaalbrochure, het internet, het prikbord.... Doe dit zo helder en toegankelijk mogelijk, eventueel met behulp van pictogrammen en tekeningen.
Zorg voor een goede start, met een warm en duurzaam onthaal en focus op het wegwerken van vooroordelen en discriminatie.
Tools
Maak werk van een onthaalprocedure en onthaalchecklist.
- Maak gebruik van de brochure en checklist van Liberform als leidraad bij de opstart van een onthaalbeleid.
- Stel een onthaalbrochure op waarin je je bedrijfscultuur en visie op diversiteit toelicht.
- Laat je inspireren door deze onthaalbrochure van WEB vzw met korte zinnen en pictogrammen.
Ondersteun de peters en meters met een checklist.
Breng diversiteit in de missie en visie van je bedrijf met de Diversity Remix.
Contacteer het Agentschap Integratie & Inburgering of Unia als je een vorming over (omgaan met) diversiteit en/of non-discriminatie wil organiseren. Een consulent helpt je bedrijf op een concrete en praktische manier om te gaan met verschillende culturen zonder in te boeten op je doelstellingen en verwachtingen. Gerichte doorverwijzing naar een geschikte partner is ook mogelijk.
2.Hoe ga je om met cultuurgebonden vragen?
Tips
Wat zegt de wet?
Zorg ervoor dat maatregelen niet in strijd zijn met de wetgeving. Toets nieuwe vragen zowel af aan de wetgeving, regels en subsidies in Europa, België en Vlaanderen als aan de regels die gelden binnen de eigen organisatie.
Waar staat de organisatie voor?
Als er geen botsing is met het wettelijke kader, bekijk dan wat de interne voorschriften zijn: wat staat vermeld in de missie/visie van de organisatie, het arbeidsreglement, de deontologische code, de functievereisten...
Vermijd problemen door vooraf heel duidelijk af te spreken wat het takenpakket van de werknemer inhoudt.
Wees bereid om zelf een aantal zaken in vraag te stellen, wees zelfkritisch. Zijn de afspraken die er zijn nog relevant?
PRAKTISCHE TOEPASSINGEN
Medewerkers met een migratieachtergrond die op bezoek gaan naar hun familie in hun thuisland, vragen wel eens om vier weken aaneensluitend verlof te kunnen nemen tijdens de vakantiemaanden. Maar ook andere medewerkers kunnen interesse hebben om 4 weken aaneensluitend verlof te nemen. Een praktische oplossing, waarbij iedere medewerker om de zoveel jaar de kans krijgt om een langere periode aansluitend verlof op te nemen, stemt iedereen tevreden.
Een man gaat afstandelijk om met vrouwelijke collega's en weigert instructies uit te voeren van zijn vrouwelijke leidinggevende. Hij vraagt naar een mannelijke leidinggevende. Dat gaat in tegen de mensenrechten en is in strijd met de wetgeving rond gelijkheid tussen man en vrouw. De vraag is bovendien in strijd met het arbeidsreglement dat discriminatie op de werkvloer niet toelaat. De vraag wordt op basis van deze argumenten geweigerd.
Een medewerker vraagt een aangepast menu in het bedrijfsrestaurant. Er zijn geen wettelijke bepalingen inzake maaltijden die voorzien worden in bedrijfsrestaurants. Om echter alle medewerkers de kans te bieden te genieten van dit extralegaal voordeel, zorgt de werkgever er best voor dat het aanbod voldoende variatie biedt. Dit kan een vegetarische schotel zijn, een maaltijd met halalvlees of een glutenvrij aanbod. Bekijk eerst de behoeftes bij alle medewerkers naar alle variaties op het bestaand menu en ga daarna pas met de cateraar in gesprek.
Een medewerkster vraagt om haar hoofddoek te mogen dragen op het werk. Volgens de rechtspraak kan een werkgever enkel onder strikte voorwaarden (legitiem doel, passende oplossing en strikt noodzakelijk) zichtbare religieuze tekenen verbieden. Stel de vraag in hoeverre een religieus symbool een belemmering vormt voor het uitvoeren van de job. Worden de veiligheidsvoorschriften gerespecteerd? Ga hierover in dialoog aan met je medewerkster.
Tools
Neem contact op met een consulent van het Agentschap Integratie & Inburgering. Zij kunnen tips, advies en achtergrondinformatie geven.
Bekijk eDiv, een online tool voor een diverse en inclusieve werkomgeving. Je vindt er o.a. een online leermodule over antidiscriminatiewetgeving. Daarnaast bevat het ook heel wat inspirerende voorbeelden en juridisch advies.
Maak gebruik van jobcoaching op de werkvloer.
KMO's kunnen via de KMO-portefeuille financiële steun krijgen voor de aankoop van diensten die de kwaliteit van de onderneming verbeteren. Dit geldt voor opleiding en advies binnen het diversiteitsbeleid.
3.Wat kun je doen tegen vooroordelen en racisme?
Tips
Discriminatie tegengaan
Werk een antidiscriminatiebeleid met duidelijke afspraken en procedures uit. Ga bij je sectorfonds na of hiervan richtlijnen voor de sector bestaan.
Handel consequent en grijp onmiddellijk in wanneer iemand discrimineert. Stel duidelijke grenzen, verwijs naar de afspraken binnen het bedrijf en laat een conflict niet ontaarden.
Verbinding bevorderen
Moedig ontmoeting aan op een informele manier. Organiseer een drink op het einde van de week, een zomerontbijt,... Dergelijke informele momenten bevorderen de samenhang tussen collega’s en werken vooroordelen weg. Werk hierbij met een aanbod dat iedereen aanspreekt. Maak voor de catering bijvoorbeeld gebruik van een buffetvorm, frietjes en frisdrank,...
Stel gemengde en diverse teams samen. Zet mensen van verschillende nationaliteiten en achtergronden samen. Op die manier vergroot je de interactie en de doorgroeimogelijkheden.
Laat een peter of meter een beschermende rol opnemen, als buffer tegen discriminatie en om de collega’s te helpen sensibiliseren.
Het is ook waardevol om voor een peter of meter te kiezen met een andere culturele achtergrond. Laat bijvoorbeeld eens iemand met Marokkaanse roots als meter optreden voor een nieuwe Vlaamse medewerker.
Tools
Gebruik de HR-scan van Alimento voor alle medewerkers, met tips en advies op het vlak van peter-meterschap en onthaalbeleid.
Gebruik de antidiscriminatiegids van VormDC om discriminatie beter te kunnen bestrijden en risico’s sneller te detecteren.
Laat je inspireren door de brochure Diversiteit op het werk van Liberform om diversiteit een plaats te geven binnen je personeelsbeleid.
Gebruik de checklist diversiteit of de handleiding nondiscriminiatie van LOGOS.
Maak gebruik van het boek Bouwen aan cultuursensitieve zorg van VIVO. Deze tool biedt ook inspiratie aan andere organisaties die nadenken over etnisch-culturele diversiteit binnen hun organisatie, personeel en aanbod.
Lees in de brochure van VIVO "Cliënt of Koning?" hoe je omgaat met discriminerend gedrag van cliënten.
Maak gebruik van de handige tools op Pigmentzorg, het platform voor cultuursensitieve zorg. VIVO werkte ook een nondiscriminatiecode uit voor de social profitsector. Vraag aan je sectorfonds of ze iets gelijkaardigs hebben of gebruik deze ter inspiratie.
Contacteer het Agentschap Integratie en Inburgering voor tips, advies en doorverwijzingen rond diversiteit op de werkvloer.
Klop aan bij UNIA voor ondersteuning op maat van je bedrijf. Ze geven opleidingen en trainingen, helpen bij het opzetten van een werkgroep of een actieplan, geven advies bij interne en externe communicatie.
Kom met de Checklist Diversiteit te weten of medewerkers zich goed voelen binnen je organisatie, ongeacht hun origine, religie, gender, mogelijke handicap of seksuele voorkeur. De antwoorden leiden tot een rapport met sterktes, werkpunten en concrete tips.
4.Hoe help je werknemers met persoonlijke vragen?
Tips
Algemeen
Ga respectvol en vertrouwelijk om met de persoonlijke informatie van je medewerkers.
Als je problemen opmerkt bij een medewerker onderneem dan niet meteen actie maar organiseer eerst een persoonlijk gesprek erover met die persoon zelf.
Tools
Leer de organisaties of websites kennen waar je naar kunt doorverwijzen:
- Administratieve hulp, problemen met huisvesting, financiële problemen, materiële hulp of schuldhulpverlening: OCMW/Sociaal Huis of CAW.
- Administratieve vragen rond werk: ABVV, ACV, ACLVB
- Mobiliteitsproblemen: de carpool app van taxistop of blablacar en de routeplanner van De Lijn.
- Traumaverwerking en psychosociale ondersteuning: Solentra en CAW.
- Kinderopvang, baby’s en peuters: Kind en Gezin.
- Schoolgaande kinderen: CLB, Centrum voor Leerlingenbegeleiding.
- Gezinshereniging, vreemdelingenrecht, arbeidskaarten en verblijfsdocumenten: de juridische dienst van het Agentschap Integratie en Inburgering.
- Discriminatie op het vlak van werk, wonen, vrije tijd of onderwijs: UNIA contactpunt.
- Rechtenverkenner
- Budgetplanner
Vraag CAW-advies. Het is gratis en anoniem, ook voor werkgevers. Je kunt op ieder moment van de dag of de week een mail sturen. Een hulpverlener zal je vraag binnen de 2 werkdagen beantwoorden.
Ontdek de sociale kaart, een overzicht van alle diensten, organisaties en voorzieningen uit de welzijns- en gezondheidssector in Vlaanderen en Brussel.
- of maak je eigen sociale kaart, een overzicht van alle interessante diensten en organisaties in de buurt van je bedrijf.
Bekijk de signalenkaart, een overzicht van de signalen die kunnen wijzen op privéproblemen bij een medewerker.